Energia | Przełom. Negocjowanie procesów transformacyjnych w niemiecko-polskich Łużycach Górnych

Opracowanie: Katharina Schuchardt
Okres realizacji projektu: od 01/2020 r.

Obszar Łużyc rozciąga się od 1945 r. zarówno w Niemczech jak i w Polsce i znajduje się na peryferiach obu krajów. Wydobycie węgla brunatnego jest charakterystyczne dla tego regionu od XIX wieku i zapewnia do dzisiaj wiele miejsc pracy mieszkającym tam ludziom. Większość lokalnych miejsc pracy jest w bezpośrednim i pośrednim przemyśle związanym z wydobyciem węgla brunatnego. Z tego powodu można przyjąć ten właśnie węgiel jako część lokalnej, zbiorowej tożsamości.

Saksońskie kopalnie odkrywkowe Reichswalde i Nochten oraz polska kopalnia odkrywkowa Turów w Łużycach Górnych znajdują się w centrum zainteresowania, jeśli chodzi o przyszłość dostaw energii i kształtowanie regionu po obu stronach granicy. Na podstawie podjętej decyzji o rezygnacji z pozyskiwania energii z węgla brunatnego do 2038 r., niemiecka część Łużyc Górnych stoi przed szerokimi procesami restrukturyzacji i transformacji. Natomiast Polska pozyskuje jeszcze 77% swojego prądu z węgla, w tym 31% z węgla brunatnego. Tak więc, Turów leżący po polskiej stronie granicy Łużyc Górnych jest nie tylko ważny dla zaplanowanego zaopatrzenia w energię do 2044 r., ale w szczególności dla perspektywy zawodowej mieszkańców w tym regionie. Niemniej jednak Rzeczpospolita Polska powinna rozpatrzyć sprawę dalszego zaopatrzenia w energię, ponieważ cele ochrone klimatu Unii Europejskiej oznaczają całkowitą rezygnację z pozyskiwania energii z węgla do 2050 r.

Mój projekt badawczy pyta o punkt widzenia mieszkańców o obchodzenie się z kopalnym nośnikiem energii w regionie przygranicznym i rozpatruje sprawę z ich punktu widzenia. Otwiera to perspektywę skupioną na ludziach i ich doświadczeniach jak i pomysłach oraz otwiera perspektywę „w dół”: Jakie są indywidualnie negocjowane różne wyobrażenia mieszkańców tego regionu na czas po węglu brunatnym? Jak oceniana jest nadchodząca transformacja i w jakim stopniu będą się tworzyć nowe narracje? Jaką rolę odgrywają w kontekście krajów sąsiadujących wzajemne postrzeganie i wzajemne oddziaływanie na subiektywną perspektywę w regionie przygranicznym?

Ten projekt przekracza granice jednego kraju i przyjmuje podwójną perspektywę: poza indywidualną oceną w obu krajach, w regionie przygranicznym chciałabym dodatkowo zbadać oceny nakładające się na siebie i sprzeczne.